Ticarî ve ekonomik faaliyetler için, şirket türü olarak limited ya da anonim şirket tercih edilmektedir. Şirket kurmak isteyen girişimciler ya da hali hazırda şirket faaliyetini devam ettiren iş insanları her iki şirket türü arasındaki farkları anlamaya, hangisinin kendileri için daha elverişli/menfaatli olduğuna karar vermeye çalışmaktadır. Mevcut durumda, limited şirket çatısı altında faaliyetlerini sürdüren bazı işletmeler, “tür değiştirme” yoluyla anonim şirket türüne geçmektedir.
2012 yılından önce anonim şirket kurmak için beş kişiye ihtiyaç varken limited şirketler iki kişi tarafından kurulabiliyordu. Asgari sermaye tutarlarının farklı olması da dikkate alınınca limited şirketlerin sayıca çok daha fazla olması anlaşılabilir bir durumdu.
6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu 2012 yılında yürürlüğe girdi. Kanunla gelen yeniliklerden biri de “tek kişi ortaklığı” idi. Anonim şirketin ve limited şirketin tek kişi tarafından kurulması ya da kurulduktan sonra tek kişiye düşmesi mümkün oldu. Böylece bu iki şirket bakımından temel farklılığı oluşturan “asgari kişi sayısı” unsuru değişmiş oldu.
İş insanları şirket türünü seçerken; asgari ortak sayısına, asgari sermaye tutarına, sermayenin ne zaman ödeneceğine, vergi yükümlülüklerine, ortakların özel borçlardan ve kamu borcundan (vergi, SGK primi vs.) sorumlu olup olmadığına, şirket yöneticilerinin (yönetim kurulu üyeleri ya da müdürler) kamu borcundan sorumlu olup olmadığına, payın devrinin kolay olup olmadığına, hisse senedi çıkarılıp çıkarılmadığına, payın devrinde vergi avantajı olup olmadığına dikkat etmektedir.
Bundan başka, şirket esas sözleşmesine konulabilecek ilave hükümler bakımından da iki şirket arasında fark bulunmaktadır. Limited şirketler bu konuda daha esnek hale getirilmiştir. TK m. 577 hükmü uyarınca, önalım, geri alım ve alım hakları tanınabilir, genel kurulda veto hakkı ya da üstün oy düzenlenebilir.
İstatiklere bakıldığında limited şirketler sayı olarak önde olsa da yatırım almayı ve vergisel avantajlardan yararlanmayı hedefleyen işletmeciler için anonim şirketler daha avantajlıdır. Kuruluş maliyetlerinin daha düşük olması sebebiyle ise limited şirketler öne çıkmaktadır. Bununla beraber, toplumda, anonim şirketlerin daha büyük iş hacmine sahip olduğu, cirolarının yüksek olduğu, daha fazla çalışana sahip oldukları, daha itibarlı oldukları yönünde bir algı bulunduğu da dikkate alındığında önerimiz, limited şirket türü yerine anonim şirketin tercih edilmesidir.
Karşılaştırma
Ortak Sayısı Bakımından: Her iki şirket de tek kişi tarafından kurulabilir. Anonim şirketlerde herhangi bir sınırlama bulunmamaktadır. Limited şirketlerde üst sınır 50’dir. Her iki şirket de bir ortakla kurulabilir.
Amacı ve Konusu Bakımından: Anonim ve limited şirketler kanunen yasak olmayan her türlü amaç ve konu için kurulabilirler. Ancak; finansal kiralama, faktoring ve sigorta şirketleri ile bankalar, yatırım ortakları ve aracı kurumlar anonim şirket olarak kurulmak zorundadır.
Asgari Sermaye Tutarı ve Peşin Ödeme Bakımından: Anonim şirketlerde asgari sermaye 50.000-TL, limited şirketlerde 10.0000-TL’dir. Anonim şirkette ¼’ün peşin ödenmesi şarttır. Limited şirkette peşin ödeme şartı bulunmamaktadır.
Ortakların Sorumluluğu Bakımından: Her iki şirkette de tek borç ilkesi geçerlidir. Yani ortaklar, şirketin borçlarından sorumlu olmayıp, sadece şirkete karşı, sermaye borcunu yerine getirmek zorundadır. Bu kuralın limited şirketteki istisnası, kamu borçlarına ilişkindir. Limited şirketlerde, ortaklar, şirketten tahsil edilemeyen kamu borçlarından (vergi, SGK primi gibi) şirket payları oranında sorumludurlar.
Yöneticilerin Sorumluluğu Bakımından: Her iki şirkette de yöneticiler (yönetim kurulu üyeleri, müdürler), şirketten tahsil edilemeyen kamu borcundan sorumludur.
Yöneticilerin Ortak Olma Zorunluluğu ile Süre Bakımından: Anonim şirketlerde, pay sahiplerinin yönetim kurulunda yer alması zorunlu değildir. Yönetim kurulu üyeleri en fazla üç yıl için seçilirler. Limited şirketlerde, en az bir ortağın müdür olması zorunludur. Müdürler süresiz olarak seçilebilir.
Genel Kurulda Bakanlık Temsilcisi Bulundurma Zorunluluğu Bakımından: Anonim şirketlerde sermayenin arttırılması, azaltılması, tür değişikliği, birleşme, bölünme, amaç-konu değişikliği gibi konuların görüşüleceği toplantılarda bakanlık temsilcisi bulundurma zorunluluğu vardır. Limited şirketlerde böyle bir zorunluluk bulunmamaktadır.
Avukat Bulundurma Zorunluluğu Bakımından: Sermayesi 250.000 TL ve üzeri olan anonim şirketler, sözleşmeli avukat bulundurmak zorundadır. Limited şirketler için böyle bir zorunluluk yoktur.
Halka Arz Bakımından: Anonim şirketlerin payları halka arz edilebilir. Limited şirketlerde, halka arz imkânı yoktur.
Hisse Senedi Çıkarılıp Çıkarılamaması ve Vergi Avantajı Bakımından: Anonim şirketlerde hisse senedi çıkarılabilir; senetler nama ya da hamiline yazılı olabilir. Limited şirketlerde ise esas sermaye payı, ispat özelliği olan bir senede veya nama yazılı bir senede bağlanabilir. Senedin satışında herhangi bir vergi avantajı bulunmamaktadır. Limited şirketler hamiline yazılı senet bastıramazlar. Anonim şirketlerde, payların pay senedine bağlanması ve bundan itibaren iki yıl sonra satması durumunda payını devreden ortak gerçek kişi ise gelir vergisinden muaftır, şirket ise %75 kurumlar vergisi istisnası vardır.
Pay Devri Bakımından: Anonim şirketlerde payın devri kolaydır. Noter tasdikli sözleşmeye ya da ticaret siciline tescile gerek yoktur. Yönetim kurulu kararı ile pay defterine kayıt yeterlidir. Limited şirketlerde ise pay devri sözleşmesi noter huzurunda yapılır, sözleşme genel kurula onaylatılır ve devir ticaret siciline tescil ve ilan ettirilir. Devrin pay defterine işlenmesi gereklidir.
Tahvil ve İntifa Senedi Çıkarılması Bakımından: Anonim şirketlerde tahvil ve intifa senedi çıkarılabilir. Limited şirketlerde tahvil çıkarılamaz, intifa senedinin çıkarılması ise ana sözleşmede yer almasına bağlıdır.
Ortaklıktan Çıkma ve Çıkarılma Bakımından: Anonim şirektlerde çıkma ve çıkarılma düzenlenmemiştir. Sadece haklı sebeple fesih davası açan azınlığın, mahkemece çıkarılması imkânı vardır. Limited şirkette çıkma, çıkarılma ve şirketin feshini istemek mümkündür.
Alım, Geri Alım, Veto ve Üstün Oy Hakkı Bakımından: Anonim şirketlerde bu hakların esas sözleşmeye yazılması mümkün bulunmamaktadır (bu konu tartışmalıdır). Limited şirkette ise açıkça bunlara izin verilmiştir.
Üst yazı:
Ticarî ve ekonomik faaliyetler için, şirket türü olarak limited ya da anonim şirket tercih edilmektedir. Şirket kurmak isteyen girişimciler ya da hali hazırda şirket faaliyetini devam ettiren iş insanları her iki şirket türü arasındaki farkları anlamaya, hangisinin kendileri için daha elverişli/menfaatli olduğuna karar vermeye çalışmaktadır.
İş sahipleri şirket türünü seçerken; asgari ortak sayısına, asgari sermaye tutarına, sermayenin ne zaman ödeneceğine, vergi yükümlülüklerine, ortakların özel borçlardan ve kamu borcundan (vergi, SGK primi vs.) sorumlu olup olmadığına, şirket yöneticilerinin (yönetim kurulu üyeleri ya da müdürler) kamu borcundan sorumlu olup olmadığına, payın devrinin kolay olup olmadığına, hisse senedi çıkarılıp çıkarılmadığına, payın devrinde vergi avantajı olup olmadığına dikkat etmektedir.
Ortaklarımızdan Av. Nazlı Keçeci’nin, anonim şirket ile limited şirketi karşılaştıran yazısını dikkatinize sunuyoruz. Faydalı olması dileğiyle ..